23 Mawrth 2020

Peirianwyr Ofcom yn taflu goleuni ar broblem ymyrraeth

Yn ddiweddar, llwyddodd tîm sicrhau sbectrwm Ofcom i ddatrys achos ymyrraeth a oedd yn gofyn am gryn dipyn o waith ditectif.

Roedd y Gwasanaethau Traffig Awyr Cenedlaethol wedi cysylltu â’r tîm, i roi gwybod bod rhywbeth yn ymyrryd ar awyrennau a oedd yn codi ac yn glanio ym maes awyr Glasgow, pan oedd yr awyrennau rhwng 6,000 a 10,000 o droedfeddi yn yr awyr.

Roedd yr ymyrraeth yn effeithio ar y prosesau cyfathrebu llafar rhwng y swyddogion rheoli traffig awyr ar y ddaear a’r awyrennau. Bob tro y byddai awyren yn agos at yr ymyrraeth, ni fyddai’r criw yn gallu clywed unrhyw negeseuon gan y gwasanaeth Rheoli Traffig Awyr gan fod y signal yn cael ei foddi gan sŵn yr ymyrraeth.

Nodwydd mewn tas wair

Plot of Carluke source.

Ond beth oedd yn achosi’r broblem – ac, yn hollbwysig, ble’r oedd y broblem? Y cam nesaf i’r tîm oedd dod o hyd i ffynhonnell yr ymyrraeth, a chael gwybod beth oedd yn ei achosi.

Fodd bynnag, gan fod yr awyrennau mor uchel yn yr awyr (ac yn teithio mor gyflym!), dywedodd y tîm y byddai’r gwaith o ddod o hyd i’r hyn a allai fod yn achosi’r ymyrraeth fel chwilio am nodwydd mewn tas wair.

Llwyddodd y swyddogion i greu ‘ardal tebygolrwydd’ ar fap, lle gallent chwilio’n benodol am ffynhonnell yr ymyrraeth. Defnyddiwyd meddalwedd tracio-awyrennau i wneud hynny, a oedd yn galluogi’r swyddogion i wneud nodyn o leoliad yr awyrennau pan oedden nhw’n rhoi gwybod am y broblem – ac roedd hyn, yn ei dro, wedi’u helpu i ddod o hyd i leoliad cyfatebol ar y ddaear.

Bu ein swyddogion peirianneg sbectrwm yn siarad â’r Gwasanaethau Traffig Awyr Cenedlaethol (NATS) er mwyn lleihau’r ardal chwilio.
Carluke source light bulb.

Ar ôl darganfod hyn, fe newidodd y gwaith chwilio i fod yn ymchwiliad ar y ddaear a oedd yn canolbwyntio ar dref fechan.

Roedd y gwaith monitro hwn yn cynnwys defnyddio derbynyddion ar gerbydau, a gyrru i'r ardal dan sylw nes byddai modd clywed yr ymyrraeth. Wedi cyrraedd y man lle'r oedd y signal ar ei gryfaf, roedd y criw yn defnyddio offer llaw i archwilio gweddill yr ardal chwilio ar droed. Fe aethon nhw i nifer o adeiladau wrth ymyl yr eiddo lle daethpwyd o hyd i ffynhonnell yr ymyrraeth yn y diwedd. Yn benodol, pedwar o hen fath o fylbiau golau – a oedd wedi cael eu prynu ar-lein gan berchennog y tŷ yn ddiweddar – oedd yn achosi’r ymyrraeth.

Beth ydy’r sŵn ’na?

Oherwydd y ffordd roedd y bylbiau wedi cael eu creu, gwelwyd eu bod yn taflu ‘sŵn’ pan oedden nhw wedi’u goleuo, a oedd yn effeithio ar bob math o sbectra yn hytrach nag ar un amledd yn unig. Roedd y tŷ yn union o dan lwybr hedfan yr awyrennau, ac felly pan fyddai’r bylbiau’n cael eu defnyddio, bydden nhw’n achosi ymyrraeth i griwiau awyrennau bob tro y byddai awyren yn pasio.

Yn anffodus i’r perchennog – ond yn ffodus i griwiau a theithwyr awyrennau sy’n codi ac yn glanio ym maes awyr Glasgow – cafodd y bylbiau eu tynnu o’r soced. Ac yn ôl y Gwasanaethau Traffig Awyr Cenedlaethol a chwmnïau awyrennau, does dim ymyrraeth yn yr ardal erbyn hyn.

Bydd ein tîm gorfodi sbectrwm yn trafod yr achos gyda chyflenwyr y bylbiau golau, i wneud yn siŵr na fydd unrhyw gwsmeriaid eraill yn prynu’r bylbiau yn ddiarwybod.

Beth yw sbectrwm?

Allwch chi ddim gweld na theimlo sbectrwm radio. Ond mae angen sbectrwm ar unrhyw ddyfais sy’n cyfathrebu’n ddiwifr - fel setiau teledu i allweddi ceir, monitorau babis, meicroffonau diwifr a lloerennau. Mae ffonau symudol yn defnyddio sbectrwm i gysylltu â mast lleol er mwyn i bobl allu gwneud galwadau ffôn a defnyddio'r rhyngrwyd.

Pam mae Ofcom yn rheoli defnydd sbectrwm?

Dim ond hyn a hyn o sbectrwm sydd ar gael, felly mae angen ei reoli’n ofalus. Mae bandiau penodol o sbectrwm yn cael eu defnyddio at ddibenion gwahanol. Er enghraifft, mae cwmnïau ffonau symudol yn defnyddio gwahanol rannau o’r sbectrwm i gwmnïau teledu. Felly mae angen ei reoli i sicrhau nad oes ymyrraeth ar wasanaethau ac nad oes amharu ar bobl ac ar fusnesau.

See also...