Adran pump: Didueddrwydd dyladwy a chywirdeb dyladwy

Egwyddorion

Sicrhau y bydd newyddion, ar ba bynnag ffurf, yn cael eu hadrodd gyda chywirdeb dyladwy a’u cyflwyno gyda didueddrwydd dyladwy.

Sicrhau y cydymffurfir â gofynion arbennig y Ddeddf o ran didueddrwydd.

Rheolau

Didueddrwydd dyladwy a chywirdeb dyladwy mewn newyddion

5.1  Rhaid adrodd newyddion, ar ba bynnag ffurf, gyda chywirdeb dyladwy a’u cyflwyno gyda didueddrwydd dyladwy.

5.2  Fel arfer dylid cydnabod camgymeriadau o bwys mewn newyddion a’u cywiro ar yr awyr yn gyflym (neu, yn achos gwasanaethau rhaglenni ar-alw cyhoeddus (ODPS) y BBC yn y DU, eu cywiro yn gyflym). Dylid amserlennu cywiriadau’n briodol (neu, yn achos gwasanaethau rhaglenni ar-alw cyhoeddus (ODPS) y BBC yn y DU, dylid eu gwneud yn amlwg i wylwyr mewn ffordd briodol).

5.3  Ni cheir defnyddio unrhyw wleidydd fel darllenydd newyddion, cyfwelydd neu ohebydd mewn unrhyw raglenni newyddion oni bai fod cyfiawnhad golygyddol dros hynny mewn achosion eithriadol. Mewn achos o’r fath, rhaid egluro teyrngarwch gwleidyddol y person hwnnw i’r gynulleidfa.

Gofynion didueddrwydd arbennig: rhaglenni newyddion a rhaglenni eraill

Materion gwleidyddol neu ddiwydiannol sy’n bwnc llosg a materion sy’n ymwneud â pholisi cyhoeddus cyfredol

Gwahardd barnau neu safbwyntiau

(Mae Rheol 5.4 yn berthnasol i wasanaethau teledu a radio (heblaw gwasanaethau cyfyngedig) ac i wasanaethau rhaglenni ar-alw cyhoeddus (ODPS) y BBC.)

5.4  Rhaid i raglenni ar y gwasanaethau (sydd wedi’u rhestru uchod) wahardd pob mynegiant o farnau a safbwyntiau gan y sawl sy’n darparu’r gwasanaeth am faterion gwleidyddol a diwydiannol sy’n bwnc llosg a materion sy’n ymwneud â pholisi cyhoeddus cyfredol (oni bai fod y person hwnnw’n siarad mewn fforwm deddfwriaethol neu mewn llys barn). Mae barnau a safbwyntiau sy’n ymwneud â darparu gwasanaethau rhaglenni wedi’u heithrio rhag y gofyniad hwn hefyd.

Cynnal didueddrwydd dyladwy

(Mae Rheolau 5.5 i 5.12 yn berthnasol i wasanaethau rhaglenni teledu, gwasanaethau teletestun, gwasanaethau rhaglenni radio cenedlaethol a  sain digidol  cenedlaethol, holl wasanaethau radio’r BBC a gwasanaethau rhaglenni ar-alw cyhoeddus (ODPS) y BBC.)

5.5  Rhaid i unrhyw un sy’n darparu gwasanaeth (sydd wedi’i restru uchod) gynnal didueddrwydd dyladwy ar faterion gwleidyddol a diwydiannol sy’n bwnc llosg a materion sy’n ymwneud â pholisi cyhoeddus cyfredol. Gellir sicrhau hyn o fewn rhaglen neu drwy gyfres o raglenni wedi’u cymryd gyda’i gilydd.

5.6  Fel arfer dylid egluro i’r gynulleidfa ar yr awyr fod rhaglenni sy’n ymdrin â’r un deunydd pwnc yn cael eu darlledu (fel rhan o gyfres lle y mae’r darlledwr yn bwriadu sicrhau didueddrwydd dyladwy)^[1].

5.7  Rhaid peidio â chamliwio safbwyntiau a ffeithiau. Hefyd, mae'n rhaid cyflwyno safbwyntiau gyda phwys dyladwy dros gyfnodau priodol.

5.8  Rhaid egluro i’r gynulleidfa unrhyw fuddiant personol sydd gan ohebydd neu gyflwynydd a fyddai’n codi amheuaeth ynghylch didueddrwydd dyladwy y rhaglen.

5.9  Mae cyflwynwyr a gohebwyr (heblaw cyflwynwyr newyddion a gohebwyr mewn rhaglenni newyddion), cyflwynwyr rhaglenni neu eitemau “barn bersonol” neu “awdurol”, a chadeiryddion rhaglenni trafod yn cael mynegi eu barn eu hunain am faterion gwleidyddol neu ddiwydiannol sy’n bwnc llosg neu faterion sy’n ymwneud â pholisi cyhoeddus cyfredol. Fodd bynnag, rhaid tynnu sylw digonol at safbwyntiau eraill un ai yn y rhaglen, neu mewn cyfres o raglenni wedi’u cymryd gyda’i gilydd. Yn ogystal â hynny, rhaid i gyflwynwyr beidio â manteisio ar ymddangosiadau rheolaidd i hyrwyddo eu barn mewn modd sy’n groes i’r gofyniad am ddidueddrwydd dyladwy. Yn achos rhaglenni ffonio i mewn i siarad â chyflwynwyr, rhaid cymell barnau gwahanol a pheidio â’u gwahardd.

5.10  Rhaid hysbysu’r gynulleidfa’n glir ar y dechrau os yw rhaglen neu eitem yn un awdurol neu’n cyflwyno barn bersonol. Mae hyn yn ofyniad sylfaenol ac mae’n bosibl na fydd yn ddigonol ym mhob amgylchiad. (Mae cyflwynwyr ‘personoliaeth’ ar raglenni ffonio i mewn ar y radio wedi’u heithrio rhag y ddarpariaeth hon oni bai fod eu statws o ran datgan barn bersonol yn aneglur.)

Materion gwleidyddol neu ddiwydiannol sy’n bwnc llosg sylweddol a materion o bwys sylweddol sy’n ymwneud â pholisi cyhoeddus cyfredol

5.11  Yn ogystal â’r rheolau uchod, rhaid i’r sawl sy’n darparu gwasanaeth (sydd wedi’i restru uchod) gadw didueddrwydd dyladwy ar faterion gwleidyddol a diwydiannol sy’n bwnc llosg sylweddol a materion o bwys sylweddol sy’n ymwneud â pholisi cyhoeddus cyfredol ym mhob rhaglen neu mewn rhaglenni sy’n amserol ac wedi’u cysylltu’n glir.

5.12  Wrth ymdrin â materion gwleidyddol a diwydiannol sy’n bwnc llosg sylweddol a materion o bwys sylweddol sy’n ymwneud â pholisi cyhoeddus cyfredol, mae'n rhaid cynnwys ystod briodol eang o safbwyntiau arwyddocaol a rhoi pwys dyladwy iddynt ym mhob rhaglen neu mewn rhaglenni sy’n amserol ac wedi’u cysylltu’n glir. Rhaid peidio â chamliwio safbwyntiau a ffeithiau.

Atal amlygrwydd gormodol i farnau a safbwyntiau ar faterion gwleidyddol neu ddiwydiannol sy’n bwnc llosg a materion sy’n ymwneud â pholisi cyhoeddus cyfredol

(Mae Rheol 5.13 yn berthnasol i wasanaethau radio lleol (yn cynnwys gwasanaethau radio cymunedol), gwasanaethau rhaglenni sain digidol lleol (yn cynnwys gwasanaethau rhaglenni sain digidol cymunedol) a gwasanaethau cynnwys trwyddedadwy ar y radio.) Er mwyn osgoi unrhyw amheuaeth, nid yw’n berthnasol i unrhyw rai o wasanaethau’r BBC.)

5.13  Ni ddylai darlledwyr roi amlygrwydd gormodol i farnau a safbwyntiau pobl neu gyrff penodol ar faterion gwleidyddol neu ddiwydiannol sy’n bwnc llosg a materion sy’n ymwneud â pholisi cyhoeddus cyfredol yn yr holl raglenni sydd wedi’u cynnwys mewn unrhyw wasanaeth (sydd wedi’i restru uchod) wedi’u cymryd gyda’i gilydd.

^[1] Ar gyfer gwasanaethau rhaglenni ar-alw cyhoeddus (ODPS) y BBC dylai hyn gael ei wneud yn amlwg i’r gynulleidfa drwy hysbysu’r gynulleidfa'n briodol.