Mae ein hadroddiad yn 2025 ar leoliadau arfaethedig o rwydweithiau capasiti uchel iawn yn archwilio'r cynnydd mewn darpariaeth rhwydwaith ffibr llawn a gigabit a ragwelir erbyn diwedd 2027. Mae hefyd yn ymdrin â cynlluniau gweithredwyr rhwydweithiau mynediad diwifr sefydlog (FWA) i ymestyn neu uwchraddio eu rhwydweithiau er mwyn cefnogi gwasanaethau band eang cyflym iawn.
Mae'r adroddiad yn seiliedig ar gynlluniau lleoli datganedig darparwyr cyfathrebu o fis Ionawr 2025 hyd at dair blynedd. Y llynedd, fe wnaethom adrodd ar y ddarpariaeth ddisgwyliedig erbyn mis Mai 2027, yn seiliedig ar gynlluniau ym mis Ebrill 2024.
Mae'r cynlluniau'n cynnwys y rhai a ariennir yn breifat yn ogystal ag unrhyw gynlluniau a gefnogir trwy arian cyhoeddus neu ymyrraeth. Fodd bynnag, mae’r adroddiad yn canolbwyntio ar ddefnyddiau arfaethedig gweithredwyr rhwydwaith yn unig ac nid yw'n ystyried unrhyw ddyheadau neu gynlluniau gan awdurdodau cyhoeddus, boed yn genedlaethol neu'n lleol, i gyflwyno rhwydweithiau yn eu hardaloedd daearyddol.
Mae'r adroddiad hwn yn ategu ein diweddariad Cysylltu'r Gwledydd Gwanwyn 2025, sy'n ddatganiad o'r ddarpariaeth rhwydwaith presennol ym mis Ionawr 2025.
Prif Ganfyddiadau
- Gallai nifer yr eiddo sydd â mynediad at ffibr llawn erbyn diwedd 2027 fod yn agos at 29 miliwn (95% o'r holl eiddo preswyl) [1]. Os caiff yr holl ddarpariaeth a gynlluniwyd eu gwireddu, bydd nifer yr eiddo sydd â mynediad at ffibr llawn yn cynyddu o 22.5 miliwn ym mis Ionawr 2025 i 28.8 miliwn erbyn mis Ionawr 2028. Gallai'r ddarpariaeth sy'n gallu defnyddio Gigabit fod yn 97% erbyn diwedd 2027.
- Mae gweithredwyr wedi diwygio eu cynlluniau adeiladu i lawr o'r llynedd, o ran cwmpas a hyder i'w cyflawni. O'i gymharu â'r ddarpariaeth a ragwelwyd erbyn mis Mai 2027 yn ein hadroddiad 2024, mae'r ddarpariaeth ffibr llawn erbyn mis Ionawr 2028 tua un pwynt canran yn is ar draws y DU os caiff yr holl gynlluniau eu gwireddu. Fodd bynnag, pan ystyrir cynlluniau Hyder Uchel yn unig [2], gallai ffibr llawn fod i lawr naw pwynt canran (86% erbyn mis Ionawr 2028 o'i gymharu â 95% erbyn mis Mai 2027 yn seiliedig ar gynlluniau llynedd).
- Disgwylir i bob ardal ledled y DU weld cynnydd yn nifer y bobl sy'n cael gafael ar ffibr llawn, er bod rhai rhanbarthau'n cael eu heffeithio'n fwy gan y cynlluniau adeiladu diwygiedig nag eraill. Os caiff yr holl gynlluniau eu gwireddu, gallai Gogledd Iwerddon a Chymru weld yr un ddarpariaeth ffibr llawn erbyn diwedd 2027 ag a adroddwyd y llynedd ar gyfer mis Mai 2027. Fodd bynnag, mae'r ddarpariaeth a ragwelir ar gyfer Lloegr a'r Alban ychydig yn is, tua un pwynt canran ar gyfer yr Alban a dau bwynt canran ar gyfer Lloegr.
- Mae gweithredwyr rhwydwaith yn targedu ardaloedd gwledig a threfol. Os caiff yr holl gynlluniau eu gwireddu, gallai darpariaeth rhwydweithiau sy'n gallu delio â gigabit mewn ardaloedd trefol gynyddu o 23.4 miliwn (90%) ym mis Ionawr 2025 i 25.5 miliwn (98%) erbyn mis Ionawr 2028, ac o 2.5 miliwn (58%) i 3.8 miliwn (89%) mewn ardaloedd gwledig. Unwaith eto, mae'r darlun hwn yn amrywio ar draws rhanbarthau ac awdurdodau lleol.
- Gwelir amrywiadau mewn cynlluniau adeiladu ar gyfer gwahanol awdurdodau lleol hefyd, ond, yn gyffredinol, rydym yn amcangyfrif y bydd hyd at 96% o eiddo preswyl awdurdodau lleol yn gallu derbyn gwasanaethau sy’n gallu delio â gigabits erbyn Ionawr 2028. Mae gan bron pob ardal awdurdod lleol yn y DU fwy na thri gweithredwr rhwydwaith sy'n bwriadu gosod rhwydweithiau yn y dyfodol ac mae gan lawer o ranbarthau fwy na deg gweithredwr sy'n bwriadu datblygu. Mae rhai o'r adeiladau hyn yn gyflenwol tra gall eraill arwain at gystadleuaeth uniongyrchol mewn eiddo unigol. Rydym yn amcangyfrif y bydd gan hyd at 8 o bob 10 cartref yn y DU (79%) fynediad at ddau neu fwy o rwydweithiau sy'n gallu defnyddio gigabit erbyn diwedd 2027.
- Rydym hefyd yn rhagweld ehangu rhwydweithiau Mynediad Di-wifr Sefydlog (FWA) sy'n cynnig gwasanaethau band eang cyflym (cyflymder lawrlwytho o leiaf 100 Mbit yr eiliad). Mae ein data yn nodi, dros y cyfnod a gynlluniwyd, bod tua 1,100 o fastiau FWA pellach yn cael eu cynllunio neu eu huwchraddio ledled y DU [3].
Troednodiadau
- Er mwyn aros yn gyson â phrif adroddiadau Cysylltu’r Gwledydd, mae’r holl ganlyniadau’n cyfeirio at eiddo preswyl yn unig. Darperir canlyniadau ar gyfer pob safle, h.y. preswyl a busnes, yn un o’r ffeiliau gyda lleoliadau rhwydweithiau ar gyfer awdurdodau lleol.
- Gofynnwyd i’r Darparwyr Cyfathrebiadau gadarnhau statws ariannol a chynllunio eu gosodiadau rhwydweithiau arfaethedig. Yn benodol, gofynnwyd a oedd y cynlluniau wedi cyrraedd cam cynllunio ‘Cynllun Lefel Isel wedi’i gwblhau’ ac a oedd cyllid wedi’i ymrwymo ar gyfer y cynlluniau. Dewiswyd y meini prawf hyn i gyd-fynd â’r dosbarthiadau a’r meini prawf a nodir yn Adolygiad Marchnad Agored Genedlaethol BDUK (Cais am Wybodaeth Adolygiad Marchnad Agored Genedlaethol Ionawr 2025 - GOV.UK). Yn yr adroddiad hwn, rydym yn ystyried bod cynlluniau o ‘Hyder Uchel’, os ydynt wedi cyrraedd y cam cynllunio lefel isel ac y mae cyllid wedi’i ymrwymo ar eu cyfer.
- Rydym wedi newid y ffordd rydym yn cyfrif safleoedd mastiau er mwyn nodi rhannu safleoedd yn well. O ganlyniad, ni fydd nifer presennol y mastiau eleni yn gyson â blynyddoedd blaenorol, felly dim ond ar ffigurau twf y dyfodol yr ydym yn adrodd yma.