Datgelu’r manosffer

• Astudiaeth yn datgelu tirwedd gynnil, dameidiog gydag is-ddiwylliannau ac ideolegau croes
• Mae dynion yn cael eu denu gan hiwmor canfyddedig, dadleuon a chynnwys am hunanwella
• Mae’n ymddangos bod unigolion sydd wedi’u hynysu’n gymdeithasol mewn mwy o berygl o fabwysiadu safbwyntiau niweidiol sy’n cael eu hyrwyddo gan gymunedau caeedig, ynysig ar-lein

Gyda mwy a mwy o bryder am y posibilrwydd i gymunedau ar-lein hyrwyddo casineb at fenywod, mae, ymchwil newydd [1], a gomisiynwyd gan Ofcom yn edrych sut mae dynion yn ymwneud â’r manosffer, y rôl mae’n ei chwarae yn eu bywydau, a sut mae’n siapio eu safbwyntiau a’u hymddygiad.

Mae’r manosffer, sy’n cael ei ddiffinio yn yr adroddiad fel gofodau ar-lein sy’n benodol i faterion dynion [2], yn amgylchedd sy’n gallu ymledu safbwyntiau casineb at fenywod. Mae’r cymunedau’n cynnwys grwpiau ‘pilsen goch’ a ‘philsen ddu’, incels, Men Going Their Own Way, Men’s Rights Activists, Pick Up Artists, ‘Looksmaxxers’, yn ogystal â grwpiau eraill sy’n ymwneud â hunanwella, gwrywdod a gwleidyddiaeth rhywedd. Mae gan bob un ei is-ddiwylliant a’i ideolegau ei hun. 

Er mwyn deall y gofodau ar-lein hyn yn well, a'r niwed posibl a allai ddigwydd i’r rhai sy'n ymgysylltu â chynnwys mewn gofodau o'r fath, fe wnaeth yr ymchwilwyr gyfweld â 38 o ddynion ac un fenyw a oedd wedi ymgysylltu â'r cymunedau ar-lein hyn i wahanol raddau - o gael eu datgelu’n oddefol i’r cynnwys hyd at gymryd rhan weithredol yn y gwaith o greu cynnwys.

Yn gryno, mae’r adroddiad yn canfod:

Mae’r manosffer yn dirwedd dameidiog

Mae’r ymchwil yn awgrymu nad yw’n gymuned, yn rhwydwaith nac yn ideoleg unedig, ond bod y manosffer yn amrywiaeth dameidiog o is-ddiwylliannau ar-lein, sy’n aml â safbwyntiau croes.

Mae llawer o gyfranogwyr yn teimlo bod y term ‘manosffer’ wedi cael ei gamddefnyddio, a’i gamddeall yn gyffredinol. Roeddent yn credu ei fod yn grwpio amrywiaeth eang o gynnwys gyda’i gilydd ac nad oedd hynny’n help - roedd y cynnwys yn amrywio o’r hyn roeddent yn ei weld ac yn ei ddisgrifio fel cyngor diniwed ar hunanwella i gasineb eithafol at fenywod.

Mae hiwmor canfyddedig, dadl agored a sbardunau bywyd personol yn denu dynion

Roedd bron pob un o'r dynion roedd yr ymchwilwyr wedi siarad â nhw yn cael eu denu at gynnwys y manosffer oherwydd ei hiwmor canfyddedig, ei ddiffyg parch, ei ddadleuon a'i drafodaethau agored. Roedd llawer hefyd yn cysylltu â’r safbwyntiau ar rolau rhywedd a deinameg teulu traddodiadol.

Roedd eraill o’r farn bod diffyg sgyrsiau cadarnhaol am wrywdod mewn trafodaethau cyhoeddus, a dyna pam roeddent wir yn gwerthfawrogi trafodaeth am hunanwella, ffitrwydd, galluogedd personol a negeseuon ysgogol mewn rhywfaint o gynnwys y manosffer.

Roedd ‘cymryd y bilsen goch’ – ‘deffro’ i’r ‘sylweddoliad’ bod y broses o chwilio am ddêt yn annheg yn ei hanfod rhwng dynion a menywod, yn enwedig i ddynion sy’n cael eu hystyried yn llai deniadol, yn thema gyffredin ymysg y dynion yn yr astudiaeth. Roedd hyn yn aml yn cael ei sbarduno gan amgylchiadau personol, fel perthynas yn chwalu neu anghydfodau cyfreithiol.

Risgiau o niwed

Disgrifiodd llawer o’r cyfranogwyr eu bod yn defnyddio cynnwys y manosffer gan feddwl amdano fel ‘adloniant’, ac nad oeddent yn cymryd y cynnwys o ddifrif nac ar yr olwg gyntaf, ac roeddent yn dweud nad oedd o reidrwydd yn dylanwadu ar eu barn bersonol. Roedd nifer fach o gyfranogwyr yn cydnabod y gallai cynnwys penodol – er enghraifft rhywioli neu eiriau casineb at fenywod mewn caneuon am fenywod – ddylanwadu ar bobl iau, a haws dylanwadu arnynt.

Mae'r adroddiad hefyd yn edrych ar sut mae rhai cymunedau yn y manosffer yn gosod rhwystrau i fynediad, yn mabwysiadu iaith benodol a jôcs cyfrinachol, ac enghreifftiau lle mae'r rhai sy'n gwyro oddi wrth normau’r grŵp yn cael eu heithrio neu eu diarddel. Pan roedd cyfranogwyr yn buddsoddi mwy yn y cymunedau mwy ynysig hyn, roeddent yn ymddangos yn llawer llai tueddol o herio ymddygiadau neu safbwyntiau pobl eraill.

Roedd lleiafrif o’r cyfranogwyr wedi disgrifio dod ar draws cynnwys a oedd yn dangos llawer o gasineb at fenywod ar-lein – gyda’r enghreifftiau mwyaf eithafol yn fwy tebygol o fod ar grwpiau caeedig neu mewn cymunedau Incel. Roedd y gofodau hyn hefyd yn llawn negeseuon yn hyrwyddo cysyniadau’r 'bilsen ddu’ o gasáu eu hunain ac anobaith, yn ogystal ag iselder a hyd yn oed meddwl am hunanladdiad.

Roedd cyfranogwyr a oedd yn fwy ynysig yn gymdeithasol all-lein yn tueddu i ymgysylltu’n ddyfnach yn y cymunedau caeedig hyn, ac felly gallent fod mewn mwy o risg o fabwysiadu safbwyntiau neu feddylfryd niweidiol, oherwydd eu hunaniaeth grŵp gref a bregusrwydd ehangach yr unigolyn.  

Roedd pobl yn yr astudiaeth yn ymgysylltu ag amrywiaeth o gynnwys a oedd yn canolbwyntio ar ymddangosiad corfforol neu ffitrwydd. Roedd cynnwys y manosffer am y gampfa a ffitrwydd yn boblogaidd. Soniodd rhai cyfranogwyr fod rhywfaint o gynnwys yn annog arferion corfforol eithafol fel taro esgyrn.

Mynd i’r afael â chasineb at fenywod ar-lein

Fel y rheoleiddiwr Diogelwch Ar-lein, rydym yn gorfodi’r Ddeddf Diogelwch Ar-lein. Rydym wedi datgan - pan fydd cynnwys yn anghyfreithiol - mae’n rhaid i lwyfannau gymryd camau i ddiogelu defnyddwyr rhag y deunydd hwn, gan gynnwys drwy ei dynnu i lawr ar ôl iddynt ddod i wybod amdano. Mae’n rhaid i safleoedd ac apiau hefyd ddiogelu plant rhag deunyddiau niweidiol, gan gynnwys deunyddiau casineb at fenywod sy’n gas ac yn gamdriniol.

Yn ddiweddar mae Ofcom wedi ymgynghori ar ganllawiau i gwmnïau technoleg fynd i’r afael â niwed ar-lein yn erbyn menywod a merched. Mae’n tynnu sylw’n benodol at gasineb at fenywod ar-lein fel un o’r pedwar maes blaenoriaeth arfaethedig i weithredu, ochr yn ochr â cham-drin domestig ar-lein, cam-drin ar sail delweddau a cham-drin ac aflonyddu ar-lein. Mae ein cynigion yn argymell camau y gall llwyfannau eu cymryd i fynd i’r afael â lledaeniad cynnwys casineb at fenywod. Mae ein hymgynghoriad bellach wedi dod i ben, ac rydym nawr yn ystyried yr ymatebion cyn llunio fersiwn terfynol ein canllawiau.

Hyrwyddo ymwybyddiaeth o'r cyfryngau

Mae gan Ofcom ddyletswyddau statudol i hyrwyddo ac i ymchwilio i ymwybyddiaeth o’r cyfryngau, gan gynnwys deall sut mae pobl yn defnyddio eu byd ar-lein a sut maen nhw’n rhyngweithio â chynnwys a allai fod yn niweidiol.

Bydd ein rhaglen ymwybyddiaeth o'r cyfryngau yn adeiladu ar y ddealltwriaeth o wendidau a chymunedau a ddarperir gan yr ymchwil hwn gyda chyfres o gyfarfodydd bwrdd crwn arbenigol. Bydd y sylfaen dystiolaeth hon wedyn yn sail i’n gwaith o gomisiynu mentrau yn nes ymlaen yn y flwyddyn, gan gynnwys cefnogi sefydliadau sy’n gweithio gyda dynion a bechgyn. 

Nodiadau

1. Revealing Reality gynhaliodd yr ymchwil hwn ar ran Ofcom. Adroddiad ansoddol yw hwn ac felly ni all ddangos pa mor gyffredin yw’r safbwyntiau a’r ymddygiadau hyn. Yn hytrach, mae’n gyfraniad defnyddiol i’r dadleuon, ac yn rhoi cipolwg defnyddiol ar sbectrwm y cynnwys a’r profiadau yn y manosffer.
2. Y diffiniad a roddir yn yr adroddiad yw “cydgasgliad llac o flogiau, gwefannau a fforymau sy’n canolbwyntio ar faterion dynion”. Mae llenyddiaeth bresennol yn awgrymu y gall cynnwys casineb at fenywod gynyddu mewn gofodau o’r fath.