Deall dylanwad cyfryngau cymdeithasol fel pyrth i newyddion

Mae gan gyfryngwyr ar-lein, fel cyfryngau cymdeithasol, peiriannau chwilio a chydgrynhowyr ar-lein eraill ddylanwad arwyddocaol ar y storïau newyddion y mae pobl yn eu gweld, yn ôl ymchwil newydd gan Ofcom.

Mae bron i ddwy ran o dair (64%) o oedolion y DU yn defnyddio cyfryngwyr ar-lein i gyrchu newyddion, a Meta – y cwmni sy’n berchen ar Facebook ac Instagram – yw’r drydedd ffynhonnell fwyaf o newyddion yn y DU ar ôl y BBC ac ITV. Mae 71% o bobl ifanc 16-24 oed yn defnyddio cyfryngau cymdeithasol ar gyfer newyddion, ac nid yw’n ymddangos bod hyn yn newid wrth iddynt fynd yn hŷn

Gan adeiladu ar ein sylfaen dystiolaeth bresennol, bu i ni gynnal cyfres o astudiaethau i archwilio dylanwad cyfryngwyr ar-lein ar sut mae newyddion ar-lein yn cael ei guradu a'i gyflwyno, a'r effaith y mae hyn yn ei chael ar bobl, gan ganolbwyntio'n arbennig ar gyfryngau cymdeithasol.

Gan ddefnyddio technoleg olrhain llygaid flaengar, gwelsom fod safle cynnwys newyddion mewn ffrwd cyfryngau cymdeithasol yn cael effaith sylweddol ar faint o amser y mae pobl yn ei dreulio yn gwylio, yn darllen ac yn ymgysylltu â chynnwys newyddion. Roedd eitemau newyddion ar frig y ffrwd tua 4.5 gwaith yn fwy tebygol o gael eu gweld na'r rhai ar y gwaelod, ac yn saith gwaith yn fwy tebygol o gael eu cofio.

Er bod llwyfannau cyfryngau cymdeithasol yn amlygu pobl i lawer o wahanol allfeydd newyddion, mae ein dadansoddiad hefyd yn dangos eu bod yn tueddu i wasanaethu ystod gyfyngach o bynciau nag y byddai pobl yn dod ar eu traws fel arall ar wefannau newyddion traddodiadol. Gwyddom hefyd o waith ymchwil sy’n bodoli eisoes fod pobl sy’n cael eu newyddion drwy’r cyfryngau cymdeithasol o bosibl yn gweld llai o amrywiaeth o safbwyntiau, yn ogystal â chynnwys mwy pegynol a ffug, sy’n tueddu i ysgogi ymgysylltiad uchel ar ran defnyddwyr.

Awgryma tystiolaeth hefyd y gall cymhellion i gadw defnyddwyr yn y 'modd sgrolio awtomatig' fod â goblygiadau o ran sut mae pobl yn cyrchu ac yn defnyddio newyddion. Mae astudiaethau'n awgrymu pan fydd pobl yn gwneud penderfyniadau 'awtomatig', bod eu barn yn tueddu i fod yn fwy tueddol a gall systemau argymell sydd wedi'u hyfforddi ar ddewisiadau awtomatig fwyhau'r tueddiadau hynny.

Gwnaethom weld hefyd bod gan y rhai sy'n defnyddio cyfryngwyr ar-lein ddealltwriaeth gyfyngedig yn gyffredinol o'r rôl y maent yn ei chwarae wrth guradu'r newyddion sy'n ymddangos ar eu ffrwd. At hynny, dangosodd ein hymchwil fod gwneud newidiadau pwrpasol i ffrydiau newyddion pobl ar gyfryngau cymdeithasol yn dasg gymhleth, ac nid oedd cyfranogwyr yn ystyried bod yr offer sy'n galluogi defnyddwyr i reoli'r cynnwys y maent yn ei weld yn ddigon hawdd ei ddefnyddio.

Y camau nesaf

Bydd canfyddiadau heddiw yn helpu llywio adolygiad Ofcom o Gyfryngau Gwasanaeth Cyhoeddus, a fydd, ymhlith pethau eraill, yn ystyried rôl darlledwyr gwasanaeth cyhoeddus mewn darparu newyddion cywir, diduedd a dibynadwy a sut y gellir cynnal hyn.

Bydd hefyd yn cyfeirio ein hasesiad parhaus o’r risgiau posibl a berir gan gyfryngwyr ar-lein a thechnolegau sy’n dod i’r amlwg, gan gynnwys AI Cynhyrchiol, sy’n amharu ar y ffordd y caiff newyddion ei greu, ei wirio, ei ddosbarthu a’i ddefnyddio.